Format DL – wymiary, rodzaje i zastosowanie. Wszystko, co musisz wiedzieć o najpopularniejszej kopercie biurowej

Mimo cyfryzacji, format DL (110 × 220 mm) pozostaje dominującym standardem w korespondencji biznesowej. Nie jest to format przypadkowy – to inżynieryjna odpowiedź na potrzebę wysyłki arkusza A4 złożonego na trzy części.

W tym artykule wyjaśniamy, dlaczego ten format przetrwał wycofanie normy ISO i jak uniknąć błędów przy doborze kopert do maszynowego pakowania.

1. Co to jest format DL? Wymiary i specyfikacja techniczna

Format DL definiują wymiary 110 mm × 220 mm. Jego proporcje wynoszą 1:2. Odróżnia go to od systemu formatów C, opartego na proporcji 1:√2.

Koperta ta idealnie mieści arkusz A4 (210 × 297 mm) złożony w tercje (na trzy). Zapewnia to niezbędny luz operacyjny wynoszący około 5 mm, co ułatwia ręczne i maszynowe umieszczanie zawartości.

2. Skąd się wzięło "DL"? Krótka historia DIN Lang

Format powstał w latach 20. XX wieku w Niemczech w ramach reformy normalizacyjnej Waltera Porstmanna (norma DIN 476).

Oryginalna nazwa brzmi "DIN Lang" (DIN Długi). Powszechnie znane rozwinięcie skrótu jako "Dimension Lengthwise" to backronym (akronim wtórny). Stworzono go po II wojnie światowej w celu ułatwienia adaptacji standardu na rynkach anglojęzycznych i oderwania go od niemieckich korzeni.

Norma ISO 269 definiująca ten format została wycofana w 2009 roku. DL funkcjonuje obecnie jako tzw. "zombie standard" – jest powszechnie używany w przemyśle mimo braku formalnej regulacji międzynarodowej.

3. Rodzaje kopert DL – jak wybrać właściwy klej i papier?

Wybór odpowiedniej koperty zależy od sposobu pakowania oraz przeznaczenia korespondencji.

Gramatura papieru

• 75–80 g/m²: Standard ekonomiczny do masowej wysyłki. Minimalizuje wagę przesyłki.
• 90–100 g/m²: Standard biznesowy. Zapewnia mniejszą przezroczystość i wyższy prestiż.

Poddruk (Security Tint)

Wewnętrzny zadruk, zazwyczaj w kolorze niebieskim lub szarym, chroni dane osobowe przed prześwietleniem (wymóg RODO).

Typy zamknięć

Sposób klejenia determinuje trwałość zamknięcia oraz możliwość użycia w maszynach:

• NK (Na mokro): Klej aktywowany wodą przez dysze maszyny. Po sklejeniu tworzy trwałe spojenie. Jest to jedyny standard akceptowany przez automaty kopertujące.
• SK (Samoklejące lateksowe): Dwa paski kleju na klapach. Klej ten utlenia się i żółknie po około 12 miesiącach, tracąc właściwości.
• HK (Z paskiem): Klej ukryty pod paskiem silikonowym. Najtrwalsze rozwiązanie (do 5 lat). Pasek chroni klej przed wysoką temperaturą, co umożliwia bezpieczny zadruk kopert w drukarkach laserowych.

4. Problem z okienkiem: Prawa czy lewa strona?

Lokalizacja okienka adresowego nie posiada jednego globalnego standardu, co rodzi problemy przy korespondencji międzynarodowej.

• Polska: Okienko umieszcza się zazwyczaj po prawej stronie (20 mm od krawędzi prawej, 15 mm od dołu).
• Niemcy (norma DIN 680): Okienko znajduje się po lewej stronie.

Użycie niewłaściwej koperty do szablonu pisma skutkuje zakryciem adresu. Dodatkowo wymogi pocztowe nakazują zachowanie strefy wolnej od druku (15 mm od dołu koperty). Miejsce to służy do nanoszenia kodów kreskowych przez sortery pocztowe.

5. Jak składać list do koperty DL? (C-Fold vs Z-Fold)

Metoda składania arkusza A4 wpływa na proces pakowania.

• C-Fold (Listowe): Składanie do środka. Metoda sprawdzająca się przy pakowaniu ręcznym (po otwarciu od razu widać nagłówek). Tworzy jednak "poduszkę powietrzną", która blokuje pracę szybkich maszyn kopertujących.
• Z-Fold (Harmonijka): Składanie w kształt litery "Z". Jest to standard dla korespondencji masowej. Eliminuje poduszkę powietrzną i gwarantuje, że adres w okienku będzie zawsze widoczny jako pierwsza warstwa (bez konieczności odwracania dokumentu wewnątrz koperty).

6. DL na tle świata – porównanie formatów

Format DL różni się od innych popularnych standardów kopertowych.

• DL vs C5: Koperta C5 (162 × 229 mm) mieści kartkę A4 złożoną tylko na pół. Stosuje się ją przy dokumentach o większej objętości (powyżej 10 stron). DL jest tańsze w produkcji i wysyłce.
• DL vs American #10: Standardowa koperta w USA (#10) jest węższa (104,8 mm) i dłuższa (241,3 mm) od DL. Dokument w formacie US Letter nie zmieści się w europejskiej kopercie DL bez dodatkowego zaginania krawędzi.

Format DL stanowi inżynieryjny standard optymalizujący logistykę, a nie tylko wymiar papieru. Niezależnie od tego, czy wysyłasz faktury, czy zaproszenia, odpowiednio dobrana koperta świadczy o profesjonalizmie firmy.