Otrzymujesz od grafika piękny wizualnie projekt katalogu. Wygląda świetnie na monitorze. Wysyłasz go do drukarni i słyszysz: „Plik nie nadaje się do druku, wymaga prac DTP”. To moment, w którym wielu klientów czuje frustrację. Wyjaśniamy, czym dokładnie jest Desktop Publishing i dlaczego bez tego etapu nawet najlepszy projekt kreatywny pozostanie tylko cyfrowym obrazkiem.
Desktop Publishing (DTP) to termin wywodzący się z lat 80., oznaczający komputerowe przygotowanie publikacji do druku. Dziś to szeroka dziedzina łącząca kompetencje techniczne, typograficzne i poligraficzne. To most łączący wizję artystyczną projektanta z twardymi wymogami maszyn drukarskich.
W tym artykule:
1. Grafik kreatywny a operator DTP – różnice
W mniejszych firmach te role często łączy jedna osoba. W profesjonalnym procesie wydawniczym są to jednak dwa odrębne stanowiska, wymagające innych predyspozycji i wiedzy.
| Obszar | Grafik Kreatywny (Art Director) | Operator DTP (DTPowiec) |
|---|---|---|
| Główny cel | Wyzwołać emocje, sprzedać produkt, zbudować wizerunek. | Zapewnić wykonalność techniczną i czytelność. |
| Sposób myślenia | „Czy to wygląda nowocześnie? Czy kolory do siebie pasują?” | „Czy tekst jest czytelny? Czy zdjęcia mają 300 DPI? Czy wykrojnik jest poprawny?” |
| Narzędzia | Photoshop, Illustrator, kartka papieru. | InDesign, Acrobat Pro, wtyczki preflightowe. |
Grafik projektuje fasadę budynku. DTPowiec jest inżynierem budowlanym, który sprawdza, czy konstrukcja wytrzyma obciążenie i czy instalacje są poprowadzone zgodnie z normami.
2. Co dokładnie robi się w ramach DTP?
Praca DTPowca zaczyna się tam, gdzie kończy się praca koncepcyjna. Do najczęstszych zadań należą:
- Impozycja (Montaż elektroniczny): Rozmieszczenie użytków (np. stron ulotki) na arkuszu drukarskim tak, aby zminimalizować straty papieru.
- Zarządzanie kolorem (Color Management): Konwersja przestrzeni barwnych (np. z RGB aparatu na CMYK maszyny) z uwzględnieniem profilu ICC konkretnego papieru. To DTPowiec decyduje, jak zachowa się „głęboka czerń” na papierze niepowlekanym.
- Weryfikacja techniczna (Preflight): Sprawdzenie grubości linii (czy włosowe linie się wydrukują?), nadlewek (overprint) i rozdzielczości map bitowych.
- Lokalizacja językowa: Podmiana tekstów w katalogach na inne języki przy zachowaniu oryginalnego układu graficznego. Często wymaga to dostosowania wielkości fontów, gdy np. tekst niemiecki jest o 30% dłuższy od polskiego.
3. Higiena tekstu: bękarty, wdowy i sieroty
DTP to nie tylko technologia, to także dbałość o zasady składu tekstu. Źle złamany tekst męczy oko czytelnika, nawet jeśli nie jest on tego świadomy. Doświadczony DTPowiec usuwa z tekstu błędy zecerskie:
- Wdowy: Krótki wyraz lub końcówka zdania pozostawiona samotnie w nowym wierszu na końcu akapitu. Tworzy nieestetyczną „dziurę” w bloku tekstu.
- Bękarty: Ostatni wiersz akapitu przeniesiony na początek nowej kolumny lub strony.
- Sieroty (wiszące spójniki): Spójniki (i, w, z, o, a) pozostawione na końcu wersu. W języku polskim jest to błąd typograficzny – spójniki należy przenosić do nowej linii (używając tzw. twardej spacji).
Programy biurowe rzadko radzą sobie z tym automatycznie. W profesjonalnym DTP stosuje się skrypty (GREP) lub ręczną korektę, aby tekst „płynął” poprawnie.
4. Narzędzia pracy: Dlaczego Word odpada?
Często otrzymujemy pytania: „Czy mogę wysłać projekt w Wordzie?”. Odpowiedź brzmi: do druku cyfrowego jednej kartki – tak. Do profesjonalnego druku offsetowego – nie.
Programy biurowe (Word, PowerPoint) nie obsługują przestrzeni barwnej CMYK, nie pozwalają na precyzyjne definiowanie spadów ani zarządzanie nadrukiem koloru czarnego. Standardem przemysłowym w DTP jest rodzina Adobe (InDesign do składu wielostronicowego, Illustrator do wektorów i opakowań, Photoshop do obróbki zdjęć) lub alternatywy takie jak Affinity Publisher.
5. Kiedy musisz zlecić prace DTP?
Nie każde zlecenie wymaga interwencji studia DTP. Jeśli drukujesz proste wizytówki z gotowego szablonu, proces jest zazwyczaj zautomatyzowany. Profesjonalne przygotowanie DTP jest jednak niezbędne w przypadku:
- Katalogów i książek: Im więcej stron, tym większe ryzyko przesunięć przy montażu.
- Opakowań i wykrojników: Błąd rzędu 1 milimetra może sprawić, że pudełko się nie zamknie.
- Uszlachetnień: Lakier wybiórczy UV, hot-stamping (złocenie) czy tłoczenie wymagają przygotowania osobnych masek (warstw) w pliku produkcyjnym.
DTP to ubezpieczenie Twojego projektu. Koszt usługi jest ułamkiem ceny całego nakładu, a chroni przed koniecznością ponownego druku z powodu błędów technicznych.
Chcesz mieć pewność, że Twój plik jest poprawny technicznie? Jeśli wiesz już, co to jest DTP, ale potrzebujesz konkretnej instrukcji, jak samodzielnie przygotować prosty plik – sprawdź nasz poradnik techniczny: Jak przygotować plik do druku? Kompendium wiedzy
Czym jest DTP (Desktop Publishing)? Różnica między projektem a plikiem do druku
Podkładki pod talerze: 5 kreatywnych pomysłów dla gastronomii
Jak przygotować plik do druku? Wielki Poradnik DTP + Checklista błędów